HALIDA KALİTE VE KALİTE HESAPLAMALARI

Halı üretimi ve ticareti ile ilgilenen herkesin, sık sık kullandığı bir tabir vardır. “İşte bu çok kaliteli bir halı. Kalitesi düşük. Kalitesi yüksek. Bu halının kalitesi kaç?. Kalite oturmamış” gibi…
Kalite hakkındaki bu çeşitli ifadeler bizi halıda kalitenin ne oldu¬ğunu; açık ve net bir şekilde araştırmaya zorlamaktadır.

HALIDA KALİTE NEDİR:

Kalite; Halıda 10 cm. enine giren çözgü teli ile, 10 cm. boyuna giren ilme sıra sayısıdır.
10 cm.de ki çözgü teli sayısı ile, 10 cm.deki ilme sıra sayısının çarpımı bize 1 desimetre karedeki toplam ilmeyi (düğümü) verir. Diğer bir ifadeyle, 1 desimetre (dm) karedeki ilme sayısı, o halının kali¬tesini gösterir.
Meselâ; Kalite 26 x 33 dediğimizde, bu iki rakamdan birincisi olan 26 sayısı, halının 10 cm. (1 dm) enine giren çözgü teli sayısını; ikinci rakam olan 33 ise halının boyuna olan 10 cm. (1 dm) deki ilme sıra sayısını gösterir.
Bu iki rakamın çarpımı ise 1 dm. karede ki top¬lam ilmeyi verir. 26 x 33 = 858 ilme.
Halının tipi, boyutları ne olursa olsun; kalite hesaplamalarında hep aynı yol takip edilir.
Ebatta verilen ilk rakam daima halının ENİNİ, ikinci rakam ise halının BOYUNU ifade eder.
Kalitenin ilk rakamı ile ebadın ilk rakamının çarpımı halıdaki toplam TEL SAYISINI verir.
Kalitenin.ikinci rakamı ile ebadın ikinci rakamının çarpımı o ha¬lının toplam SIRA SAYISINI verir.
Bulunan Tel sayısı ile, Sıra sayısının çarpımı ise; halıdaki TOPLAM İLME (DÜĞÜM) sayısını gösterir.
Halının alanı ise; En ebadı ile Boy ebadının çarpımıyla bulunur.

Verilen ebatlar cm. biriminden ise, sonuç cm2dir. Dm. ise so¬nuç dm2dir. Ebatlar metre (m.) olarak verilmişse sonuç metrekare (m2) olacaktır. Amma, halıcılık da hesaplama işlemleri genellilikle desimetre üzerinde yapılır.

Halıda kaliteyi etkileyen unsurlar

1- Halı tiplerine göre tezgah seçimi

2- Halı dokunan yerin nem durumu

3- Çözgü ipinin kaliteye göre kullanılması

4- Çözgünün tezgaha düzgün takılması

5- Kaliteye göre atkı, desene göre ilmeklik iplik kullanılması

6- İlk dokumanın halı öğretmeni tarafından başlatılması

7- Kilim dokusunun halı ebadına göre yapılması

8- Desenin dokuyucuya izah edilmesi

9- Kaliteye uygun düğüm atılması

10- İlmeleri el ile koparmak

11- Halı karakterine uygun makas kullanmak